Vertu þinn eigin fasteignasali
Eigandi þessarar fasteignar er að selja hana sjálfur án aðstoðar eða aðkomu fasteignasala. Seljandi nýtir sér rafrænt kerfi Kaupstaðs til þess að sjálfvirkja þá skjalagerð sem þarf við sölu fasteigna, einfalda sér gagnasöfnun og að leiðbeina sér og væntanlegum kaupanda í gegnum öll skref sem þarf að taka við sölu og kaup fasteigna. Kaupstaður ábyrgist að öll skjöl séu í samræmi við lög og reglur, en seljandi ber sjálfur ábyrgð á að þær upplýsingar sem veittar eru séu réttar. Rafræn skilríki eru notuð til þess að undirrita kauptilboð og önnur skjöl auk þess að stýra aðgangi notenda að rafræna kerfinu. Því þurfa allir kaupendur og seljendur að eiga rafræn skilríki.
Fyrirspurnum varðandi fasteignina skal beint til seljanda sjálfs, en það er undir seljanda sjálfum komið hvort hann kjósi að birta símanúmer sitt og/eða netfang með fasteignaauglýsingum og á sölusíðu fasteignarinnar (aðgengileg frá öllum fasteignaauglýsingum fasteignarinnar). Að öðrum kosti er hægt að senda seljanda fyrirspurn frá sölusíðu fasteignarinnar.
Upplýsingar um opið hús sem og bókun einkaskoðunar er að finna á sölusíðu fasteignarinnar, ef seljandi hefur gefið kost á slíku.
Væntanlegur kaupandi gerir kauptilboð í fasteignina í gegnum sölusíðu fasteignarinnar sem er aðgengileg frá fasteignaauglýsingum fasteignarinnar.
Seljandi fær tilkynningu um að kauptilboð hafi borist í fasteignina. Í framhaldi getur hann valið að samþykkja, hafna eða gera gagntilboð.
Þegar kaupandi og seljandi hafa samþykkt kauptilboð eru þeir leiddir í gegnum allt söluferlið af rafræna kerfinu, en ferlið er brotið upp í einföld og vel útskýrð skref svo að báðir aðilar viti hvað þeir og mótaðilinn þurfi að aðhafast á hverjum tímapunkti og hver næstu skref séu. Rafræna kerfið sér svo um alla skjalagerð (svo sem gerð kaupsamnings og afsal), allt utanumhald um skjöl, greiðslur og útreikning á fjárhagslegu uppgjöri þannig að vinna seljanda er í lágmarki og vinna kaupanda er til jafns við ef hann væri að kaupa eign sem væri seld með fasteignasala.
Nei! Kaupandi greiðir hvorki seljanda sjálfum né Kaupstað nein gjöld vegna gagnaöflunar, notkunar á rafræna kerfinu né nokkurs annars. Raunar rukkar Kaupstaður kaupendur aldrei um nein gjöld nema kaupandi óski sérstaklega eftir frekari þjónustu.
Já! Lög um sölu fasteigna og skipa (nr. 70/2015) kveða á um að löggiltir fasteignasalar megi einir annast milligöngu um sölu fasteigna. Þegar að aðili selur hins vegar sjálfur eigin fasteign er um milliliðalaus viðskipti að ræða sem heimilt er að stunda án aðstoðar fasteignasala.
Nánar:
Önnur grein laga um sölu fasteigna og skipa segir “Þeim einum er heimilt að hafa milligöngu fyrir aðra um kaup, sölu eða skipti á fasteignum eða skráningarskyldum skipum sem hafa til þess löggildingu sýslumanns.“. Í umfjöllun um aðra grein laganna í frumvarpi til laganna er hins vegar sagt “Það skal sérstaklega áréttað að ákvæðið kemur ekki í veg fyrir að menn geti sjálfir selt eignir sínar og gengið frá þeirri sölu að fullu.“
Þannig er allur vafi dreginn af um rétt manna til að selja eigin fasteignir án aðkomu fasteignasala.
Einstaklingur sem selur eigin fasteign ber alltaf sjálfur ábyrgð á því að þær upplýsingar sem fram koma í söluyfirliti séu réttar, hvort sem selt er með aðstoð fasteignasala eða ekki. Þá er seljanda skylt að greina frá öllum þeim göllum og annmörkum sem eru á eign hans og honum er kunnugt um í söluyfirliti.
Athuga skal að á kaupanda hvílir rík skoðunarskylda. Þannig getur kaupandi ekki krafist bóta vegna eiginleika fasteignar sem honum hefði mátt vera kunnugt um með ítarlegri sjónskoðun á fasteigninni, né vegna þátta sem eru í samræmi við lýsingu í söluyfirliti.
Ef í ljós kemur galli á fasteign er það almennt undir kaupanda komið að sanna tjónið, sem og að sanna hvort seljanda hafi verið kunnugt um gallann og ekki upplýst um hann eða hvort um er að ræða galla sem seljanda var ekki kunnugt um, en telja megi rétt að hann beri ábyrgð á að hluta eða öllu leyti. Það skal sérstaklega bent á að skv. dómum í fasteignamálum er almennt talið að ekki sé um galla á fasteign að ræða ef verðmætið er minna en 10% af söluverði fasteignar. Að öðru leyti er vísað til III. kafla laga nr. 40/2002, um nánari umfjöllun um eiginleika fasteignar, galla, fylgifé o.fl.
Í mörgum tilfellum reynist vel að miðla málum milli aðila, jafnvel með aðstoð lögmanns eða fasteignasala. Dómsmál vegna galla í fasteignum geta verið mjög kostnaðarsöm og tekið langan tíma.
